Βανίλια στικ

Α)

Οι λοβοί της βανίλιας είναι στην πραγματικότητα τα επιμήκη φρούτα της Ορχιδέας Vanilla plantifolia η Vanilla fragans.

Χιλιάδες χρόνια πριν την χρησιμοποιούσαν οι Αζτέκοι οι οποίοι έφτιαχναν για αιώνες ένα αφέψημα που έγινε αργότερα γνωστό στον υπόλοιπο κόσμο. Στην Ευρώπη την έφεραν οι Ισπανοί , που γνώρισαν για πρώτη φορά τη βανίλια όταν έφτασαν τα στρατεύματα του Κόρτεζ στην Αμερική. Η ονομασία Vanilla δόθηκε στο μπαχαρικό από τους Ισπανούς. Τον 16ο αιώνα ήταν ένα από τα πολυτιμότερα μπαχαρικά. Όπως το πιπέρι είχε την αξία νομίσματος, όπως μαρτυρούν οι χρονικογράφοι της εποχής εκείνης. Με ένα μόνο μπαστουνάκι της λένε ότι μπορούσε κάποιος να πληρώσει την παραμονή του σε ένα μέτριο πανδοχείο για ένα ολόκληρο μήνα.

Σύμφωνα με την ιστορία ο Αυτοκράτορας των Αζτέκων Μοντεζούμα, κατανάλωνε ποσότητες σοκολατούχου ποτού με βανίλια και τσίλι, πριν επισκεφθεί τις γυναίκες του.

Δεν είναι βέβαια μόνο οι αρχαίοι Αζτέκοι που επικαλούνται τις «δυναμωτικές» ιδιότητες του μπαχαρικού αυτού. Ο γερμανός γιατρός Μπεζάαρ Ζίμμερμαν το 1762, εξέδωσε βιβλίο με τον τίτλο «Περί Πειραμάτων» στο οποίο αναφέρει ότι 342 άνδρες ανίκανοι σεξουαλικά γιατρεύτηκαν αφού κατανάλωσαν αφεψήματα βανίλιας. Δεν είναι βέβαια το μόνο είδος Ορχιδέας που έχει τέτοιες επιδράσεις. Το δικό μας σερνικοβότανο, που η λαϊκή μας παράδοση αναφέρει ότι οι γυναίκες το έπαιρναν για να γεννούν αγόρια, είναι μία Ορχιδέα από την οποία φτιάχνεται το σαλέπι.

Το φυτό είναι μία αειθαλής κληματίδα των υγρών και θερμών τροπικών δασών του Μεξικού με εξωτερικές ρίζες, που αναρριχάται φτάνοντας το ύψος των 10 μέτρων. Οι πράσινες έλικες του είναι γεμάτες με άμισχα, σαρκώδη λογχοειδή φύλλα στις μασχάλες των οποίων από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο ξεπηδούν τσαμπιά πρασινοκίτρινων ορχιδέων. Στο Μεξικό το φυτό γονιμοποιείται από τα κολιμπρί και κάποια άλλα έντομα που δεν υπάρχουν σε άλλες περιοχές του κόσμου όπου καλλιεργείται η βανίλια. Η γονιμοποίηση στις περιοχές αυτές γίνεται με τεχνητό τρόπο. Μετά τη γονιμοποίηση αναπτύσσονται μακριοί λοβοί μήκους15-20 εκατοστών. Η συγκομιδή γίνεται όταν οι λοβοί πάρουν χρώμα πρασινοκίτρινο, λίγο πριν ανοίξουν. Σημαντικές καλλιέργειες εκτός Μεξικού υπάρχουν στη Μαδαγασκάρη, τις Κομόρες, τις νήσουν Μασκαρήνους και τη Σρι Λάνκα, την Ινδονησία και την Αϊτή.

Η βανίλια περιέχει μέχρι 3% βανιλίνη, γλυκοβανιλίνη, φενόλη, φενολαιθέρα, τρυγικό οξύ και άλλα στοιχεία. Η βανίλια μετά την αποξήρανσή της έχει μαύρο χρώμα και το περιεχόμενο στα φλούδια γλυκοζίδιο της βανιλίνης διασπάται σε βανιλίνη και γλυκόζη έτσι ώστε να δημιουργηθεί η επιθυμητή λεπτή γεύση της βανίλιας. Εκτός από τη βανιλίνη στη δημιουργία του αρώματος συμμετέχουν 35 ακόμη ουσίες. Από αυτό αντιλαμβάνεται κανείς ότι η παρασκευαζόμενη συνθετικά βανιλίνη δεν μπορεί παρά να είναι ένα μέτριο υποκατάστατο του φυσικού προϊόντος. Στην πόλη Ρευνιόν της Γαλλίας παράγεται η εξαιρετική ποικιλία Μπουρμπόν, μία από τις πιο αρωματικές και ακριβές του είδους, η οποία όπως λένε έχει το πλέον αυθεντικό άρωμα.

Η βανίλια έχει τονωτική, χωνευτική, αντισηπτική και αποχρεμπτική δράση. Είναι ωφέλιμη κατά του βήχα, της χρόνιας βρογχίτιδας και του τσιγαρόβηχα. Τον 19ο αιώνα την χρησιμοποιούσαν για να θεραπεύουν την μελαγχολία των κοριτσιών. Έχει αναφερθεί ότι η βανίλια αυξάνει την έκκριση σεροτονίνης, μειώνοντας παράλληλα την όρεξη για κατανάλωση γλυκών. Οι επιστήμονες του λονδρέζικου νοσοκομείου Άγιος Γεώργιος κατά την έρευνα που έκαναν σε ένα πρόγραμμα δίαιτας, παρατήρησαν ότι οι άνθρωποι που μύριζαν και χαρτάκια ποτισμένα με άρωμα βανίλιας έχασαν κατά μέσον όρο 2 κιλά περισσότερο από τους υπόλοιπους που ακολουθούσαν μόνο το πρόγραμμα της δίαιτας.

Β)

Η βανίλια προέρχεται από το φυτό βανίλια, μια ποικιλία της οικογένειας των ορχιδέων με την ποικιλία vanilla planifolia. Το πιο γνωστό μέλος είναι η πλατύφυλλη βανίλια από την οποία προέρχεται η εμπορική αρωματική ουσία της βανίλιας. Τη συναντά-με στο Μεξικό, την Κεντρική Αμερική και την Αυστραλία. Το όνομά της προέρχεται από την ισπανική λέξη «vainilla», που σημαίνει «μικρό φασόλι». Μέχρι να συστήσουν οι Ισπανοί τη βανίλια στην Ευρώπη το 16ο αιώνα, καλλιεργούνταν μόνο στα μεξικανικά εδάφη. Η διαδικασία μετατροπής της βανίλιας σε μπαχαρικό είναι πολύ μεγάλη και περίπλοκη, καθώς τα λουλούδια ανθίζουν μόνο για μια ημέρα και γονιμοποιούνται από ένα συγκεκριμένο είδος μέλισσας, κάτι που δικαιολογεί και την υψηλή τιμή της.

Η φρέσκια βανίλια είναι σαν ξερό φασόλι με άρωμα δυνατό, γλυκό και πικάντικο. Κάποτε ήταν από τα ακριβότερα μπαχαρικά και -όπως το πιπέρι- είχε αξία νομίσματος. Τον 19ο αιώνα την χρησιμοποιούσαν για να θεραπεύουν την μελαγχολία των κοριτσιών.

Η βανίλια έχει τονωτική, χωνευτική, αντισηπτική και αποχρεμπτική δράση. Είναι ωφέλιμη κατά του βήχα, της χρόνιας βρογχίτιδας και του ενοχλητικού τσιγαρόβηχα. Το γλυκό της άρωμα μας γεμίζει με συναισθήματα ασφάλειας και χαλάρωσης και μια ζεστασιά που φτάνει ως την ψυχή και το νου. Θεωρείται ότι μειώνει το φόβο, την κατάθλιψη και την κόπωση, και είναι αφροδισιακή ιδιαίτερα για το ανδρικό φύλο.

Επειδή η φυσική βανίλια είναι ένα από τα ακριβότερα καρυκεύματα, παρασκευάζεται και τεχνητά. Ωστόσο, η τεχνητή βανίλια, στερείται την ποιότητα της φυσικής γεύσης βανίλιας. Σήμερα σχεδόν το 95% των προϊόντων με γεύση βανίλια περιέχουν τεχνητή βανίλια. Στην αγορά μπορείτε να προμηθευτείτε φυσική βανίλια, την οποία για να χρησιμοποιήσετε, κόβετε κατά μήκος και ξύνετε το εσωτερικό της για να μαζέψετε τα σποράκια που υπάρχουν σε αυτό. Χρησιμοποιείται τόσο στη μαγειρική, όσο και στη ζαχαροπλαστική, την αρωματοποιία, ακόμα και ως αφέψημα.